Minggu, 29 Januari 2023

Negosiasaun FM, Xanana fó Bokur Australia

Sekretáriu Jerál FRETILIN, Dr. Mari Alkatiri  konsidera, negosisaun fronteira marítima ne’ebé Xanana Gusmão ba halo gasta rekrusu boot, ne’e failla tanba fronteira marítima Timor-Leste ne’e sedauk kompletu bainhira Timor-Leste ho Indonesia seidauk iha linña fronteira marítima.

“Negosiasaun ba tasi timor salah, tanba ita aposta ba objetivu ida, ita hothotu hakarak kadoras tenki mai Timor-Leste, ita aposta ba objetivu ida ne’e, agora ita gasta osan barbarak mais la tau pontu ruma dehan kadoras tenki mai Timor, pois tau fali opsaun kadoras bele mai Timor-Leste  ou bele ba Australia, halo nusa! semak salah,” dehan Sekretáriu Jerál FRETILIN bainhira inkontru ho kuadru FRETILIN iha RAEOA 28/1/2023.

Tratadu fronteira marítima ne’ebé Xanana Gusmão ba negosia fó vantagen no vitória ba Australia tanba Australia manan 30%, manan $651.7 milloens, manan poder atu deiside distinu kadoras Greater Sunrise mai TL ou ba Australia.

“Agora ita dehan 80% mai Timor- Leste kuandu kadoras ba Australia, (no) 70% mai Timor-Leste kuandu kadoras mai Timor-Leste (australia manan saugate 30%) depois ita sosatan partisipasoens $651.7 milloens intrega ba Conocophilips ho Shell,” dehan Sekretáriu Jerál FRETILIN.

Timor-Leste sedauk hahu tan negosiasaun ho Indonesia kona-ba fronteira oinsa mak ansi  retifika tratado fronteira marítima hodi fó rikusoin 30% iha kampu Greater Sunrise ba Australia.

“30% fó ba Australia bainhira kadoras mai TL hau la konkorda, tanba saída mak 30% tenki fó ba Australia laos 30% deit, maibe Australia bele blokeia para projetu ne’e lalao, (tanba) Australia mós iha podér (atu) deside, entaun semak faan soberania? ita sosa ona (partisipasaun) ho $651.7 milloens de dólar, fó tan 30% ba Australia, pois Australia mos sei iha podér atu deside kadoras ba ne’ebé?,”

 Intrega tiha rikusoin 30% ba Australia pois sei iha koragen dehan, Sekretáriu Jerál FRETILIN mak peñor soberania Timor-Leste ba Australia. Uluk primeiru governu halo aranjamentu ida ho naran CMATS  ne’e laos akordu , laos mós tratado maibé iha  CMATS ne’e iha klauza ida hatete klaru katak, durante tinan 6 laiha esplorasaun, significa akordu la vale ona.

“CMATS ne’e laos akordu nein tratado fronteira marítima, CMATS ne’e aranju ida halo para atu partilha rekrusu. Maibe iha aranju ida ne’e,  iha mos pontu ida ne’ebé hatete klaru katak durante tinan nen, la halo esplorasaun ba Sunrise akordu ne’e ita bele anula,”

CMATS ne’e, negosiasaun ida ho intelijensia, ida nemak dehan uza kakutak, tanba momentu ne’eba Timor-Leste iha estratégia katak  sei blokeia, too tinan 6  mak ita halo negosiasaun foun.

Agora  intrega 30% ba Australia, Australia manan ona tanba laiha ona negosiasaun foun, Timor-Leste hein negosiasaun ho indonesia.

Akordu CMATS uluk Dr. Ramos Horta hanesan Ministeriu Negosiu Estranjeiru mak asina, mais FRETILIN nunka akuza RDr. Ramos Horta.

 

Tidak ada komentar:

Posting Komentar