Rabu, 21 Desember 2022

MILLOENS 14 MOUT IHA PORTU HERA, WEARE IS MEDA CNRT?

CNRT nia media loron kalan kanta bainhira VIII Governu halo uma kebiit laek (UKL) ba povu CNRT dehan ida ne’e, programa CNRT nian, bainhira VIII Governu negosia distinu kadoras GS iha lanpu verde CNRT dehan ne’e sira, kuandu Ro haksolok sai polimika CNRT nega hodi fo todan ba RAEOA maske hili kompaiña bangkrota ne’e CNRT mak hili tuir sira nia hakarak.

 

Hanesan ne’e mós Portu Naval Hera, osan Estadu $14 milloens mout iha ne’eba nonok deit,la rekuñese la gaba án dehan sira mak halo,semak responsabliza?

 

Totál Prejuizu ba Estadu husi Projetu Kais Temporáriu ba Portu Naval Hera $14 miloins ($14.000.000) sein prodús buat ruma nudár responsabilidade husi IV Governu Konstitusionál.

Valór kontratu inisial $7.7 miloins depois sae too $14 milloens hanesan

 

$7.017.705,20 -- totál kontratu inisiál

$695.330,28 -- pagamentu ba multa

$817.077,00 -- pagamentu ba multa

$700.000,00 -- pagamentu nudár konsekuénsia ne'ebé sofre husi Kompañia Lifese

$9,228,112.48 -- Totál ne'ebé Governu selu ba Lifese Engineering atu halo portu temporáriu ne'ebé laiha rezultadu.

 

$4.000.000,00+ -- Kontrata Bhakti Timor Karya (BTK) hodi suru rai-henek iha portu Hera atu rekupera portu temporáriu ne'e $13,228,112.48+ -- TOTAL osan ne'ebé lakon atu halo portu temporáriu iha Hera. Montante totál ne'e seidauk sura ho kustu ne'ebé Governu selu ba advogadu sira hodi defende Estadu hasoru Lifese Engineering, ne'ebé tuir lia-anin hatete, liu $500.000,00.

 

Tan ne'e mak komunikadu ne'e hatete katak projetu halo portu temporáriu iha Portu Navál Hera halo Estadu lakon $14 miloins! Ida ne'e valór estimativa ida konservativu. Kustu loloos bele liu tan. Maibé atu hatene loloos ninia kustu ita presiza halo auditoria ida hanesan Bankada FRETILIN ezije iha ninia komunikadu iha loron 22 Janeiru kotuk:

 

“Ohin, Bankada FRETILIN, firme iha ninia pozisaun katak osan Povu nian labele lakon leet de’it, ezije VIII Governu ne’ebé lidera husi Sr. Taur Matan Ruak, atu inisia lalais prosesu ida hodi loke auditoria ba kontratu konstrusaun portu temporáriu iha Portu Navál, Hera.” (Deputadu Francisco Miranda Branco, Vise-Prezidente Bankada FRETILIN).

 

Molok hakotu, ami fó-hanoin fali ba leitór sira, SE Prezidente Taur Matan Ruak nia liafuan ne'ebé nia ba Parlamentu Nasionál iha 2016:

 

"Portu Hera, ha'u sei jenerál. Nove miloins de dólares ($9.000.000,00). Seidauk inaugura, monu tun tasi-laran iha soldadu sira nia oin. Soldadu matabeen monu nia dehan, "tanba saida osan ne'e la fó ha'u, tenke hakoi ba tasi-laran?

 

 

 

Senin, 19 Desember 2022

PALACIU PR MUDA BA AVIAUN LARAN , RAMOS HORTA “BIBIA AIN”

Reprezentante Povu iha Parlamentu Nasionál konsidera Prezidente Repúblika José Ramos Horta muda ona Palasiu Prezidente Repúblika Aitarak Laran ba Aviaun laran tanba simu posse foin fulan ualu (6), lorloron mak vizita hela deit ba rai liur.

Deputadu sira iha Parlamentu Nasionál mós konsidera Prezidente Repúblika José Ramos Horta fura konstituisaun tanba Parlamentu Nasionál fó asentimentu atu halo  vizita Estado ba Singapura maibé to’o Singapura ba tan Malazia sein autorizasaun Parlamentu nian.

“Ita hotu hakarak respeita konstituisaun da Repúblika, hau lenbra uluk ita bo’ot (CNRT) dehan Prezidente Repúblika Lú-Olo fura konstituisaun,ita hakarak Prezidente Horta mós labele fura konstituisaun da Repúblika,” dehan Deputadu Bankada PLP Francisco de Vasconselho iha plenaria 19 Dezembru 2022.

Prezidente Repúblika Ramos Horta bele prede mandatu tanba viola Konstituisaun Repúblika artigu 80, Vasconselho dehan, PN fó asentimentu vizita Estadu ba Singapura maibé to’o  Singapura, Chefe Casa Sivil haruka karta ida mai para kontinua vizita Estadu ba Malazia maibé Parlamentu la autoriza , PR Ramos Horta ba nafatin depois aprezenta razaun vizita privadu depois to’o Malazia simu hanesan Chefe Estado.

Vizita privadu ne’e bainhira ba halo tratamentu saude ou ferias ruma agora dehan ba vizita privadu depois simu hanesan chefe Estadu ne’e vizita Estadu.

Deputada Olinda Guterres hatete, Prezidente Repúblika Ramos Horta halo Palaciu Prezidente Republika agora iha Aviaun laran deit.

“Hau nia observasaun, Prezidente foin mak eleito fulan nen, mais sai hela deit ba rai liur,Prezidente Repúblika  ne’e ba RDTL laos Prezidente ba rai liur , laos Prezidente ba perdiem,” lamenta deputada Olinda Guterres.

Se Prezidente Repúblika lorloron nia programa mak sai ba rai liur, Deputada Olinda sujere Estadu aluga uma ruma iha liur para Prezidente Horta hela deit iha ne’eba.

“Hau hanoin karik ita Timor ne’e aluga uma andar ruma iha Jakarta para Prezidente bele hela iha ne’eba, para ba rai liur karik husik iha ne’eba deit ona,lalika to’o mai iha ne’e, orsida koalia ba (vizita) estadu nian, orsida koalia ba pasiar ninian, ida nemak mak los,” dehan deputada husi Bankada KHUNTO ne’e.

Entertantu, deputada Josefa Soares husi Bankada FRETILIN husu atu Prezidente Repúblika Ramos Horta labele foti desizaun mesmesak, tuir nia hakarak.

“Prezidente Republika  labele foti desizaun ne’e mesak mesak, ita hahu lao sala dalan ona,oficio Prezidente  nian ne’e mai mos hanesan ansi deit, ofisiu mai tuir ninia karta kuñesementu mai uluk tiha ona,offsiu mai tuir sa adminitrasaun mak hanesan ne’e,” dehan Josefa.

Se defende konstituisaun tenki halo tuir duni konstituisaun,PR labele hanoin nia mesak iha nasaun ida ne’e, nia lao konformi nia hakarak, ne’e labele.

 

 

 

Senin, 05 Desember 2022

RAMOS HORTA VIOLA DIREITU TRABALLDORES


 Prezidente Repúblika José Manuel Ramos Horta trava direitu traballadores ne’ebé ho rendementu $500 ba leten atu hetan subsidiu anuál.

Subsidiu anuál ba traballadores ne’e direitu ne’ebé mak konsagra iha lei traballo númeru 4/2012 dia 21 febereiru.

Iha artigu 44 lei traballu hatete momos direitu traballadores katak, traballador ida iha direitu subsidiu anuál, labele menus husi nia salariu kada fulan no tenki halo pagamentu até 20 Dezembru kada tinan.

“O traballador tem direito a um subsidio annual de valor não inferior a salario mensal, que deve ser pago pelo empregador até o dia 20 de dezembro de cada ano civil,”

Sidadaun  ne’ebé servisu iha seitór privadu no públiku hothotu traballadores,direitu ba traballadores ne’e universál maibé Prezidente Repúblika trava direitu ida ne’e.

 

Desizaun Ramos Horta nian hanesan Prezidente Repúblika kontra no viola direitu sidadaun sira nian, kontra direitu traballadores sira nian.

 

Kontratu traballadores ida hodi hetan direitu liu $500 bazeia dollar, bazeia ba servisu no esperensia ne’ebé mak traballadores ida iha tanba saida mak Ramos Horta trava, se hakarak trava entaun muda tiha lei traballu ou halo alterasaun.

Ho desizaun ida ne’e, primeiru vez iha ístoria Timor-Leste nian, Prezidente Repúblika viola direitu traballadores sira nian.