Minggu, 15 Oktober 2023

FRETILIN Konsidera IX Governu Laiha Kapasidade Rejolve Problema Folin Fos

Bankada FRETILIN iha Parlamentu Nasionál,liu husi Deputadu Florentino Sinarai da Costa, lamenta tanba Governu laiha kapasidade halo intevensaun hodi normaliza  folin fos iha merkadu tanba to’o agora fos folin seidauk tun.

 

“Fos folin tun iha ne’ebe?, fos agora folin $19.50,” lamenta Deputadu Bankada FRETILIN iha plenaria iha loron 16 Outobru 2023,

 

 IX Governu ne’ebé lidera husi Primeiru Ministru Xanana Gusmao, promete atu normaliza folin fos iha merkadu maibé iha realidade folin fos nafatin.

 

“Intervensaun ba merkadu saida mak fó fali subsidiu ba kompaña? subsidiu ba kompaña sira ne’e atu selu deit tusan laos atu normaliza folin fos iha merkadu,” lamenta Deputadu Xinarai.

 

Reprezentante Povu iha Parlamentu Nasionál ne’e lamenta tanba Prezidente Repúblika José Ramos Horta, kuaze iha aviaun laran hodi semo ba liur, la konsentra iha rai laran hodi fó hanoin ba Governu rejolve problema ne’ebé povu infrenta.

 

“Primeiru Ministru (Xanana Gusmao) ho Prezidente Repúblika (José Ramos Horta) troka malu deit (vizita ba rai liur), ita nia povu hela deit ho promesa mamuk,”

 

Iha loron 27  Setembru 2023, Konsellu Ministru ne’ebé lidera husi Primeiru Ministru IX Governu, Xanana Gusmao aprova ona dekretu lei ida, núdar matan dalan no medida intervensaun governu nian atu normaliza presu folin fos iha merkadu.

 

Dekretu lei ne’e, fó biban ba Governu atu interven presu fos iha merkadu kada saka governu subsidia $5 dollar, husi $4 milloens ne’ebé Governu fó ba importador sira.

 

Primeiru Ministru Xanana Gusmao rasik promete loron tolu, katak  hahu husi 28 to’o  30 Setembru 2023 folin fos tenki  normal fali maibé realidade fos folin to’o ohin loron seidauk normal.

 

Polítika IX Governu nian hodi interven merkadu ho maneira fó subsidiu ba kompaña importador  sira, hetan reasaun no kritika husi públiku tanba liu husi Orsamentu Retifikativu (OR) IX Governu hatun ona taxa husi 5% ba 2.5%, maibé fó tan subsdiu ba kompaña importador,  tuir lolos subsidiu ba povu agrikultor atu hasae produsaun laos subsidiu fali ba kompaña importador.