Rabu, 29 Januari 2020

AKORDU AMP, DEPOIS LORON 30 PM SIMU POSSE AMP LA EJISTE ONA


Depois Orsamentu Geral Estadu (OGE) 2020 Xumba husi Bankada CNRT  iha Parlamentu Nacional loron 17 Janeiru 2020  nune’e Estadu Timor-Leste moris ho duodecimo deit.

Duodecimo  hodi funsiona deit makina estadu, maibé ekonomikamente Timor-Leste fila ba kotuk tanba osan la serkula iha merkadu, investor sira mos lakohi mai investe iha nasaun ida situasaun politíka la estavél.

Kauza husi CNRT nia desizaun hodi xumba orsamentu ne’ebé aprezenta husi nia Governu rasik, halo Primeiru Ministru Taur Matan Ruak deklara iha loron 20 Janeiru 2020 katak, CNRT baku mate ona AMP nune’e, nia intrega ba Prezidenti Repúblika hodi buka solusaun.

Parte CNRT sente arepende ho desizaun ne’ebé sira foti, ikus mai Sekretariu Geral Partidu CNRT Francisco Kalbuadi Lay deklara katak, AMP fahe malu tenki liu husi konferensia.

Deklarasaun CNRT ne’e, falsu tanba iha PN ne'e ejiste Aliança Maioria Parlamentar (AMP) maibé Aliança Mudança ba Progresu  (AMP) ne’ebé lao hamutuk iha eleisaun antisipada  ne’e bubar ona tuir akordu ne’ebé sira rasik mak establese.

Akordu  koligasaun partidu politíku ba eleisaun (antisipada) ne’ebé halo husi CNRT asina husi Sekretariu Geral Francisco Kalbuadi Lay no PLP asina husi Taur Matan Ruak no KHUNTO asina husi José Naimori Bucar ho nia klazula 23.

Iha  klazula 22 iha akordu ne’e hatete, “ Koligasaun ne’e ejiste wainhira  hahu rejistu iha Tribunal Supremu Justisa to’o loron 30 depois de Primeiru Ministru simu posse,”

Signifika katak, bainhira Primeiru Ministru VIII Governu , Taur Matan Ruak simu liu tiha loron 30, Aliança Mudança ba Progresu (AMP) la ejiste ona, ikus mai iha Parlamentu Nacional sira fahe tiha ba Bankada CNRT, PLP no KHUNTO.

Nune’e, ejiste iha Parlamentu Nasional laos Aliança Mudança ba Progresu maibé Aliança Maioria Parlamentar (AMP) ne’ebé atu asegura deit VIII Governu.

Depois tinan rua,  AMP  ne’ebé kompostu husi CNRT/PLP/KHUNTO sustenta VIII Governu, infelismente iha 17 Janeiru 2020 , CNRT oho tiha AMP!

Nune’e juridikamente Aliança Mudança ba Progresu la  ejiste ona! Nusa mak tenki konferensia tan!

Selasa, 28 Januari 2020

LUGU Kontinua Kontrata Assesor ho Salariú Boot

 Prezidenti Autoridade Regiaun Administrativu Especial Oecusse (RAEOA)/ Zona Especial Economia Social Merkadu (ZEESM) José Luis Guterres  kontinua kontrata assesor ho salariu ne’ebé boot.


Prezidenti RAEOA/ZEESM foun José Luis Guterres (LUGU)  simu posse iha fulan Novembru 2019  ohin Janeiru 2020 ona maibé nia seidauk hili Sekretariu Regional sira atu apoio servisu iha RAEOA to’o agora ita seidauk hatene programa no politika saida mak halo tanba dezenvolvimentu iha RAEOA paradu.

Assesor sira ne’ebé , Prezidenti Autoridade RAEOA José Luis Guterres rekruta mak hanesan iha imagen ne’eb’e ami públika.

Zezinho Antonio F. Gusmão assesor ba koordenador asessor senior ba jestaun Aeroportu Oecusse ho salariu $6500 dollar Americano, José Soares assesor ba adjuntu koordenador  ba jestaun Aeroportu Oecusse ho salariu $5500 dollar Americano, José Luis da Costa adjuntu assesor operasaun no manutensaun Aeroportu Oecusse ho salariu $5500 dollar Americano, Azevedo Laurenço da Costa Marçal asessor tekniku prinsipál iha gabineti Prezidenti RAEOA  ho salariu $7500 dollar Americano, Francelino Marcelino Freitas assesor Saudé promosaun no investimentu iha gabineti Prezidenti RAEOA ho salariú $6500 dollar Americano, Filomeno Amado asessor fortalesementu institusional ho salariu $4500 dollar Americano,Ricardo Cardoso Nheu asessor ba koordenador investimentu ho salariu $7000 dollar America, Romeo Moises assesor politíka relação Parlamentu Nasional ho salariú $5000 dollar America, Agostino Caet assesor edukasaun dezenvolvimentu social ho salariu $4250 dollar Americano, Florentina José Pereira Gusmão assesor formação tekniku profesional ho salariu $3000, Jonai Tomas M. Do Carmo assesor ba IT ho salariu $3500 dollar Americano, Acacio Sau Bnani oficial tekniku konstruksaun geral ho salariu $1500 dollar Americano, Osia Romeia da Cruz Salo oficial tekniku apoio planeamentu urbano , terras propriadade ho salariu $2000 dollar Americano.

Tuir lolos Prezidenti RAEOA José Luis Guterres nomeia ona sekretariu regional sira para halo servisu hodi kontinua obra ne’ebé prezidenti sesante husik hela, laos rektuta assesor barbarak hodi hamohu osan Estadu deit.

Tuir informasaun ne’ebé asesu Prezidenti RAEOA LUGU   depois simu posse foin ba Oecusse dala rua, durante ne’e halo servisu deit iha Dili.




FRETILIN HALO ANALIZE BA TL NIA SITUASAUN POLÍTIKA ATUÁL

ha loron-26 fulan-Janeiru tinan-2020, Lideransa Nasional Frente Revolucionaria do TimorLeste Independente (FRETILIN) ho ninia estrutura sub-nasional sira hala’o reuniaun ida hodi halo anźlize ba situasaun polítika atual iha rai laran.

Reuniaun ida ne’e hetan partisipasaun husi Lideransa nasional FRETILIN, membru Komisaun Polítika Nasional (CPN), membru Komite Sentral FRETILIN (CCF) no tekniku balun nebe’e kolabora diretu ho Sekretariadu Nasional no estrutura FRETILIN husi munisipiu no postu administrativo sira hotu iha Timor-Leste.

 Reuniaun ida ne’e FRETILIN hala’o atu rona opiniaun no analize sira husi baze kona-ba situasaun polítika atual no FRETILIN nia papel. Iha intervensaun abertura, Sekretariu Jeral FRETILIN Dr. Mari Alkatiri hatete katak iha situasaun sira hanesan agora dadaun, importante mak atu hametin Estadu Direitu Demokrátiku no lejitimidade demokrátika.

“Wainhira ita harii Estadu Direitu Demokrátiku, ne’e signifika ita fo forsa ba lejitimidade demokrátika,” Dr. Mari Alkatiri esplika.

 Dr. Mari Alkatiri esplika liu tan katak “iha Timor-Leste, problema ne’ebé Nasaun hasoru dadauk ne’e la’os deit problema ekonómika. Ita iha problema sosial barbarak ne’ebé sobu tiha ita nia sosiedade, ita nia kultura, ita nia valores no prinsipiu sira.

” No tamba ne’e duni papel importante agora mak atu “harii fila fali tesidu sosial atu bele fo sustentabilidade ba Timor-Leste ba oin,” Dr. Mari Alkatiri subliña.

 Lori opiniaun ho analize sira husi baze, estrutura sub-nasional FRETILIN nian reafirma katak “depozita fiar no konfiansa tomak iha Sekretariu Jeral FRETILIN, Dr. Mari Alkatiri, atu serbisu hamutuk ho Estadu no lider partidu polítiku sira seluk hodi buka dalan ba situasaun polítika atual.”

Reuniaun ida ne’e hala’o analize ba pros no kontras ba posibilidade senariu polítika balu ne’ebé sei bele mosu no papel saida mak FRETILIN bele hola.

Reuniaun konklui ho reafirma FRETILIN nia apoiu ba Sua Excelensia Prezidente Repúblika nia inisiativa no fo konfiansa tomak ba FRETILIN nia Sekretariu Jeral atu lidera prosesu tomak no FRENTE REVOLUCIONÁRIA DO TIMOR-LESTE INDEPENDENTE FRETILIN 2 husi 2 servisu hamutuk ho entidade relevante sira hotu atu buka dalan nebe’e atu hetan solusaun diak liu ba situasaun ne’ebé Timor-Leste hasoru dadauk.

 REMATA

Senin, 27 Januari 2020

BRANCO: KOLIGASAUN FOUN LABELE KONTRA NATURA


Sosiedade Timor-Leste, parte akademiku, politíku, sosiedade sivíl barak fó sira nia hanoin no deskute makás, senariu oin kona-ba, sá modelu Governu mak sei akontese, depois Orsamentu Jeral Estadu (OJE) 2020 xumba husi Bankada CNRT iha Parlamentu Nasional.

Balun dehan, sei akontese eleisaun antisipada ba II vez, balun dehan, FRETILIN,PLP,PD mak sei forma Governu foun, balun fali dehan  FRETILIN ho CNRT mak sei forma Governu foun, balun fali mos dehan sei akontese Governu unidade nasional, signifika partidu hotu involve iha ukun.

Vice Prezidenti Partidu FRETILIN, atúal Deputadu Bankada FRETILIN iha Parlamentu Nasional  Francisco Miranda Branco hatete, ema hotu bele fó hanoin maibé desizaun ne’e sei iha Prezidenti Repúblika nia liman, inklui partidu idaidak neebe assentu iha PN.

“Ita respeita tomak ba opiniaun sira ne’e, maibé semak deside partidu sira (asentu iha PN) nemak deside,buat hothotu konformi natureza nia hakarak,hanesan kazamentu mos konformi natureza nia hakarak,kontra natureza mak agora dadauk akontese, hamutuk too dalan klaran fahe malu,” dehan Deputadu Branco iha PN 28 Janeiru 2020.

Tuir Branco katak, tanba ne'e  tenki deskute didiak  no analiza klean mak hasai desizaun ida.
Labele akontese koligasaun AMP (CNRT/PLP/KHUNTO) forma tiha koligasaun, depois too iha dalan klaran sobu malu.

‘Ita tebe malu, ita hamonu malu deit, Estadu mak lakon, povu mak lakon,” hatete Branco.

Ba FRETILIN, Branco dehan, dalan diak liu mak hein desizaun Prezidenti Repúblika nian, partidu hothotu fó ona sira nia opiniaun, hodi rejolve problema ne’ebe mak Timor-Leste infrenta dadaun.

“Agora dadauk iha Prezidenti Repúblika nia liman, Prezidenti Repúblika mak sei deside ida ne’ebé mak diak liu,laos ba grupu ida, laos ba partidu ida maibé ba povu tomak ba nasaun nia interese,”

Fim.