Senin, 20 Juli 2020

Tinan 10 KAK Ejisti, PN Foin fó Nehan ba KAK Tata Korruptor


Depois tinan 10 Timor-Leste harii Komisaun Anti Korrupsaun (KAK) no  tinan 9 inisia projetu lei anti korrupsaun, foin iha V legislatura ho lideransa Prezidenti Parlamentu Nasionál Dr. Aniceto Longuinhos Guterres Lopes mak  aprova lei anti korrupsaun/ Lei Prevensaun no Kombate Korrupsaun.


Iha tinan 2009 Parlamentu Nasionál aprova lei kona-ba Komisaun Anti Korrupsaun (KAK) , ho  KAK nia ejistensia Estadu Timor-Leste hatudu vontade atu luta kontra korrupsaun tanba konsidera korrupsaun nudar krimi extraordinária ida ne’ebé sai kauza no obstaklu ba dezenvolvimentu nasionál.

Iha tinan 2010 Parlamentu Nasionál hili Komisariu Komisaun Anti Korrupsaun ho nia adjuntu sira, hodi halao sira nia kñar tuir mandatu lei KAK nian hanesan, investigasaun, prevensaun,edukasaun, kampaiña no peskiza.

Ho ida ne’e deit la to’o tanba entidade hotu preokupa KAK LAIHA NEHAN TATA KORRUPTOR, tanba KAK persiza lei espesiál ida atu bele kombate korrupsaun, nune’e iha II legislatura mosu inisiativa husi Deputadu sira husi Parlamentu Nasionál atu kria  Lei Anti Korrupsaun (LAK),  hahu’u husi  II Legislatura,  to’o mai III Legislatura, maibé kaduka  hotu, públiku preokupa no konsidera PPN sesante sira budu lei ne’e iha gabeta.

Hafoin iha inisiu V Legislatura Deputadu sira husi Bancada FRETILIN no PD, hola fali inisiativa hodi aprezenta Pojetu Lei Anti Korupsaun, ho hanoin ida katak KAK tenki iha nehan tata korruptor tanba korrupsaun nudar inimigu foun Povu Maubere nian.

Iha V legislatura ho lideransa PPN sesante Deputadu Arão Noé, no Deputada Carmelita Moniz nudar Prezidenti Komisaun A hahu deskute tinan rua resin, depois mosu mudansa ba lideransa meza PPN iha 19 Maio 2020, PN lidera fali husi Deputadu Aniceto Longuinhos Guterres Lopes no komisaun A lidera fali husi Deputadu Joaquim do Santos Boraluli  hahu debate fali  lei refere husi Same mai Aisirimou, Alileu, no 20 Jullu 2020 , representante povu iha uma fukun Parlamentu Nasional konsege halo aprovasaun finál  global ho votu unanimidade (61) votu afavór.

Lei ne’e debate hetan kontribuisaun makas husi  instituisaun relevante sira, hanesan,Ministeriu Publiku , Komisaun Anti Korupsaun , PDHJ ,Polisia Sientifika no Investigasaun Kriminal, Ministerio Justica, no organizasaun sosiedade sivíl ne’ebé durante ne’e halo advokasia kontra korrupsaun.

Durante diskusaun lei ne’ebé iha inisiu mai ho titlu  Lei Anti Korrupsaun muda tiha ba Lei Medidas Prevensaun no Kombate Korrupsaun ho artigu 118 ne’ebé kompostu husi kapitúlu III hanesan, Prevensaun, Deklarasaun Rikusoin no Kriminalizasaun.
Lei ne’e horseik loron 20 Jullu 2020, Parlamentu Nasionál aprova ona ho votu unanimidade maibé Estadu liliu Governu tenki investe makas iha KAK, intermus rekrusu humanus no kondisoens servisu atu nune’e KAK bele halao kñar ho diak nune’e bele konkretiza mehi Timor-Leste nian ba Luta Kontra Korrupsaun!



Tidak ada komentar:

Posting Komentar